Zwierzęta Futerkowe 10/2015

Postępowanie w sprawie decyzji środowiskowej – zmiany w przepisach po 1 stycznia 2017 roku

Niniejszy artykuł ma na celu przybliżenie przepisów ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa  w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. z 2016 r., poz. 353 z późn.zm.), w której uregulowane są sprawy związane z postępowaniem w sprawie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach (zwanej popularnie decyzją środowiskową), a także najistotniejsze zmiany przepisów tej ustawy, które wejdą w życie z dniem 1 stycznia 2017 r.

Decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach należy uzyskać przed decyzją lub zgłoszeniem stanowiącymi zezwolenie na realizację przedsięwzięcia. Katalog tych decyzji
i zezwoleń został określony w art. 72 ust. 1 i 1a omawianej ustawy. Poniżej zostały wymienione 4 najistotniejsze z punktu widzenia lokalizacji nowej lub rozbudowy istniejącej fermy:

1) o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu – wydawanej na podstawie ustawy z dnia 27.03.2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2016 r., poz. 778 z późn. zm.);

2) o pozwoleniu na budowę, decyzji o zatwierdzeniu projektu budowlanego, decyzji
o pozwoleniu na wznowienie robót budowlanych oraz decyzji o pozwoleniu na zmianę sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części - na podstawie ustawy
z dnia 7.07.1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 2016 r., poz. 290 z późn. zm.);

3) przed dokonaniem zgłoszenia budowy lub wykonania robót budowlanych na podstawie art. 30 ww. ustawy Prawo budowlane;

4) przed zgłoszeniem zmiany sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części na podstawie ww. ustawy Prawo budowlane.

W związku z brakiem planów miejscowego zagospodarowania w przypadku realizacji nowej inwestycji lub rozbudowy istniejącej najczęściej decyzje o środowiskowych uwarunkowaniach trzeba będzie uzyskać przed wystąpieniem z wnioskiem o wydanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.

Dla danego przedsięwzięcia uzyskuje się jedną decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach. Wydana decyzja umożliwia uzyskanie więcej niż jednej decyzji inwestycyjnej spośród wymienionych powyżej (np. decyzji o warunkach zabudowy oraz pozwolenia na budowę) lub kilku takich samych decyzji (np. kilku pozwoleń na budowę dla poszczególnych etapów realizacji przedsięwzięcia). 

Rola witamin E i K w organizmie zwierząt futerkowych

Witaminy E i K są to witaminy rozpuszczalne w tłuszczach. Gromadzą się one w organizmie zwierzęcia i w przeciwieństwie do witamin rozpuszczalnych w wodzie (C, K oraz witaminy z grupy B) nie są wydalane z moczem. Witaminy pełnią bardzo ważne funkcje życiowe, zarówno niedobór (hipowitaminoza) jak i nadmiar (hiperwitaminoza) są szkodliwe dla organizmu zwierzęcia. Witamina K w przeciwieństwie do witaminy E syntetyzowana jest w organizmie zwierzęcym.

Witamina E

Witamina E złożona jest z tokoferoli o różnej aktywności biologicznej. Jest ona odporna na wysoką temperaturę. Bardzo łatwo ulega utlenianiu pod wpływem światła, niektórych pierwiastków (miedź, mangan, żelazo) i tlenu. Witamina E jest uznana za najważniejszy antyutleniacz (chroni witaminę A przed utlenieniem w przewodzie pokarmowym oraz poprawia jej przyswajanie, chroni również komórki ciała przed utleniaczami) oraz pełni bardzo ważną rolę w przemianie materii. Witamina E wzmacnia ściany naczyń krwionośnych oraz chroni erytrocyty (krwinki czerwone) przed przedwczesnym rozpadem. Stymuluje również odpowiedź immunologiczną na wprowadzony do organizmu antygen szczepionkowy. Witamina E decyduje o prawidłowym przebiegu funkcji rozrodczych. Zapobiega osłabieniu popędu płciowego u samców, zmniejszeniu żywotności plemników oraz przedłużaniu ciąży i rodzeniu słabych miotów przez samice. Mięsożerne zwierzęta futerkowe nie potrafią jej syntetyzować, dlatego są uzależnione od jej ilości w pokarmie. Występuje ona w śladowych ilościach w mleku matki. W organizmie gromadzona jest głównie w wątrobie, mięśniach, tłuszczu, mózgu, nerkach i przysadce.

Niedobór witaminy E powoduje straty w rozrodzie (niepokrycie samic, jałowienie, poronienia, zamieranie płodu i ich resorpcję; u samców zwyrodnienie nasieniowodów i zahamowanie spermatogenezy), niedokrwistość oraz zwolnienie tempa wzrostu. U młodych norek w wyniku hipowitaminozy występuje tłuszczowe zwyrodnienie wątroby, dystrofia mięśni (zmiany patologiczne w mięśniach i tkance łącznej), zwyrodnienia w sercu i mięśniach poprzecznie prążkowanych (szkieletowych). Często zdarzają się padnięcia młodych zwierząt w okresie jesienno – zimowym. U nowo  narodzonych lisów padłych z powodu niedoboru witaminy E często występuje brązowy, galaretowaty wysięk pod skórą, zażółcenie wątroby, bladość i zwyrodnienie mięśnia sercowego i mięśni poprzecznie prążkowanych.

Kanadę stworzyli traperzy

Futra i skóry – ich produkcja, sprzedaż, wykorzystanie – zawsze będą budzić kontrowersje. Kiedy futro przestało służyć wyłącznie do ochrony przed zimnem, stało się towarem luksusowym, ozdobą i symbolem wysokiego statusu. W Muzeum Historii Mody w kanadyjskim mieście Cambridge w prowincji Ontario trwa właśnie wystawa futrzarskich osobliwości odzieżowych. A nie każdy wie, że u podstaw Kanady leżą bobrowe skórki…

Kurteczka z czarnego futra o długim jedwabistym włosie – przypominającym nieco ludzkie włosy – to jeden z eksponatów wystawy zatytułowanej „Dzikie i rzadkie – moda i zagrożone gatunki”. Kurtka pochodzi z lat 20. XX wieku. Została uszyta z futra gerezy abisyńskiej (Colobus guereza), afrykańskiej małpy z rodziny koczkodanowatych. Piękne czarno-białe futro tych wąskonosych małp, długie i miękkie, było w owych czasach bardzo cenione, uważano je za wyszukane i nowoczesne. Obecnie z powodu znacznego wylesienia obszarów centralnej Afryki, naturalnego środowiska gerezy abisyńskiej, małpom tym grozi wyginięcie. Na szczęście łatwo aklimatyzują się one w ogrodach zoologicznych, gdzie dobrze się rozmnażają i żyją znacznie dłużej niż na wolności.

Trzeba pamiętać, że miejsce zwierząt – nie tylko w historii mody, lecz także w historii ludzkości – jest bardzo złożone. Przez tysiące lat zwierzęta służyły człowiekowi niemal w całości – mięso stanowiło pożywienie, ze skór i futer szyto odzienie, a kości, zęby i pazury wykorzystywano do wyrobu narzędzi i ozdób. Później, gdy ludzie nauczyli się wytwarzać potrzebne przedmioty z innych materiałów, skóry i futra – jako produkty naturalne – stały się synonimem luksusu i elegancji.

CZAPKA Z FOCZEGO CZEREPU

Na wystawie eksponowane są zarówno rozmaite przedmioty dokumentujące historię mody: eleganckie buciki, torebki, parasolki i kapelusze, jak bardzo wyszukane i dziwne elementy garderoby, takie jak gorset z fiszbinów wieloryba lub nakrycia głowy i ubrania z futer dzikich kotów (geparda i leoparda) oraz innych rzadkich zwierząt.

Niektóre z eksponatów wprost pokazują związek ze zwierzęciem, z którego są uszyte – na przykład czapka z głowy foki ze szklanymi paciorkami zamiast oczu, kołnierz z lisa z pyszczkiem i łapkami, portmonetka z łapy aligatora z pazurami czy czarny filcowy kapelusz udekorowany nie samymi piórami, ale całym wyprawionym ptakiem – żółną pszczołojadem (Merops apiaster), którego barwne skrzydła zostały ozdobnie złożone na kapeluszu.

Takie eksponaty mogą oburzać albo irytować nawet zwolenników noszenia futer, trzeba jednak brać pod uwagę kontekst historyczny – w epoce kolonialnej zakres dopuszczalnych zachowań był szerszy. A przecież trudno dziś sobie wyobrazić eleganckie buty z innych materiałów niż skóra. Nie wszyscy też wiedzą, że buty sportowe szyje się dziś głównie ze skóry kangurzej, która jest mocna, ale bardzo lekka i plastyczna, dzięki czemu nie obciąża nogi podczas treningu i z łatwością dopasowuje się do kształtu stopy.

dr Beata Horecka, prof. dr hab. Grażyna Jeżewska-Witkowska, Zróżnicowanie genetyczne norki amerykańskiej (Neovison vison) hodowlanej i dziko żyjącej a ich status taksonomiczny 

Kryterium różnicującym gatunki rodzime od obcych jest ocena ich pochodzenia. Polega ona na określeniu, czy obecność gatunku na danym obszarze jest skutkiem procesów naturalnych, czy też wynika z działalności człowieka. Wyniki badań genetycznych wskazują, że można już dyskutować o statusie taksonomicznym norki amerykańskiej, wyróżniając norkę dziką, norkę hodowlaną i norkę zdziczałą.

Wraz z rozwojem i globalizacją chowu fermowego miały miejsce przypadkowe, jak i zamierzone akty introdukowania norki amerykańskiej poza naturalny zasięg jej występowania, głównie w Europie, Azji i Ameryce Południowej. Wyróżnia się przynajmniej cztery drogi wprowadzenia tego gatunku na nowe tereny: zamierzone introdukcje mające na celu utworzenie łownej populacji zwierząt futerkowych na obszarze dawnego Związku Radzieckiego (Herman, 1979), celowe uwolnienia zwierząt fermowych przez ruchy związane z obroną praw zwierząt (Reynolds i wsp. 2004), dewastacje ferm w trakcie II wojny światowej (Sławoń 1978, Kruska i Sidorovich 2003) oraz przypadkowe ucieczki osobników hodowlanych z ferm (Kaleta 1984, Hammershøj i wsp. 2005, Zalewski i wsp. 2010). W latach 1933-1977 na terenie byłego ZSRR rozpoczęto aklimatyzację i wypuszczono na wolność ponad 21 tys. norek (Birnbaum, 2006).W latach 50. XX w. na Białorusi introdukowano 865 norek amerykańskich, a ich liczebność pod koniec lat 80. szacowano już na 56 000 (Sidorovich, 1993). Jak wynika z analiz przeprowadzonych w 28 krajach europejskich przez Bonesi i Palazon (2007), wspomniane obszary, oraz kraje z nimi sąsiadujące (w tym Polska) charakteryzują się powszechnym występowaniem tego gatunku na ponad 50% terytorium kraju. Jednak badania Fraser i wsp. (2015) wskazują na przykładzie norki amerykańskiej w Szkocji, że gatunek może z czasem kolonizować także mniej korzystne siedliska, co wskazuje potrzebę zachowania czujności wobec ich potencjału do ekspansji, nawet gdy ich dystrybucja wydaje być niezmienna przez pewien czas.

Przeprowadzone dotychczas badania porównawcze wskazują na istotne różnice fenotypowe i genetyczne nie tylko pomiędzy zwierzętami utrzymywanymi na fermach i ich dzikimi przodkami, ale także pomiędzy wywodzącymi się od tych pierwszych, populacjami zdziczałymi, zamieszkującymi tereny poza naturalnym zasięgiem występowania gatunku (Lynch i Hayden, 1995; Belliveau i wsp. 1999; Kruska i Sidorovich 2003; Kidd i wsp. 2009; Tamlin i wsp. 2009; Bowman i wsp. 2012). 

Kinga Jodkiewicz, Parwowiroza

Choroba zakaźna lisów niebieskich, odkryta stosunkowo niedawno i nie została jeszcze dokładnie poznana. Jest to choroba nieuleczalna, przebiega praktycznie bezobjawowo (wyłączając ciężarne samice), jednak w wysokim stopniu wpływa na zmniejszenie rentowności ferm lisich.

Przyczyny

Choroba wywołana przez parwowirusa BFPV (Blue Fox Parvovirus) należącego do grupy parwowirusów kocich. Parwowirusy są to najmniejsze bezotoczkowe wirusy, zawierające jednoniciowy DNA. Wykazują one wyjątkową odporność na działanie czynników środowiskowych i zachowują przy tym właściwości zakaźne przez kilka miesięcy. Są odporne na działanie eteru, chloroformu, fluorokarbonu, butanolu, czterochlorku węgla. Są dość odporne na działanie różnych temperatur –  w 56°  C żyją 30 min, w 4° C potrafią przeżyć ponad rok. Parwowirusy są wrażliwe na działanie formaliny, hydroksylaminy, środków utleniających oraz promieni ultrafioletowych. Wirus BFRV namnaża się in vivo w aktywnie dzielących się komórkach nerki (żywego zwierzęcia). Jego rezerwuarem są dorosłe lisy, które są bezobjawowymi nosicielami wirusa. Wirus posiada zdolność do pokonywania bariery łożyskowej, dlatego do zakażenia dochodzi drogą pionową śródmacicznie (młode zarażają się wirusem w łonie matki). Do zakażenia może dojść także podczas kontaktu osobnika (szczególnie młodego) z kałem chorego zwierzęcia.

Anna Grzeszczak-Pytlak, Dobrostan szynszyli fermowych – badania porównawcze

Zapewnienie zwierzętom jak najlepszych warunków i właściwego żywienia jest kluczem do sukcesu w hodowli. Miarą tego sukcesu jest uzyskanie zdrowego potomstwa. Według Kowalskiej i Gugołka (2013) zdrowie jest też nierozerwalnie związane z dobrostanem zwierząt.

Powstaje pytanie, jak sprawdzić czy zwierzęta mają zapewniony dobrostan i czym on jest? Pojęcie dobrostanu uwzględnia kilka aspektów – od zapewnienia właściwej opieki, przez ochronę zdrowia przed chorobami i pasożytami, aż po zapewnienie komfortu psychicznego i emocjonalnego poprzez wyeliminowanie czynników stresujących.

Celem badania na szynszylach małych, hodowanych w różnych warunkach, było sprawdzenie, czy i jak niewielkie modyfikacje w środowisku, w którym przebywają szynszyle, wpłyną na poprawę ich dobrostanu.

OPIS GATUNKU I HISTORIA HODOWLI

Szynszyle należą do rzędu gryzoni (Rodentia), nadrodziny jeżozwierzokształtnych (Hystricomorpha), rodziny szynszylowatych (Chinchillidae) i rodzaju szynszyle. Rozróżniane są trzy gatunki:

-          szynszyla mała (Chinchilla lanigera)

-          szynszyla duża (Chinchilla brevicaudata)

-          szynszyla królewska (Chinchilla real).

Obecnie szynszylę królewską uważa się za wymarłą, a dwa pozostałe gatunki -
za zagrożone. Większość informacji, pojawiających się w literaturze (i nie tylko), dotyczących szynszyli odnosi się do szynszyli małej (Chinchilla lanigera).

Naturalnym rejonem występowania szynszyli są wysokie partie Andów na terenie Peru, Boliwii i Chile.

Pierwsze wzmianki o szynszylach pochodzą od Jose de Acosty (1591 rok). Już
w tamtym czasie zwierzęta te były wysoko cenione za swoją okrywę włosową. A jako pierwsi docenili je Indianie z plemienia Chincha – to od nich szynszyle uzyskały swoją nazwę.
Po podbiciu plemienia przez Inków – żądano danin ze skór szynszylowych. Początkowo futra tych przepięknych zwierząt nosili członkowie rodzin królewskich, później najwyżsi urzędnicy i ich rodziny, aż wreszcie każdy kogo było stać na takie futro. 

Dorota Kowalska, Co dalej z hodowlą nutrii w Polsce?

Hodowla nutrii w krajach europejskich jest stosunkowo młodą dziedziną gospodarczą, bowiem dopiero w latach 20. ubiegłego wieku zaczęto sprowadzać na nasz kontynent pierwsze zwierzęta. Importowano je z Ameryki Południowej, która jest ich ojczyzną.

Nutria (Myocastor coypus Molina) jest cennym zwierzęciem hodowlanym, o wielostronnym kierunku użytkowania. Hodowla nutrii jest prosta i stosunkowo tania, można ją traktować jako alternatywę w stosunku do innych, bardziej skomplikowanych i pracochłonnych hodowli, względnie jako uzupełnienie już istniejących. W szczytowym okresie koniunktury przypadającym na lata 70. i 80. ubiegłego stulecia w Polsce produkowano 3 mln skór, z czego 75% sprzedawano w największych domach aukcyjnych na świecie (Kopenhaga, Londyn, Lipsk, Leningrad – obecny Sankt Petersburg). Średnie ceny aukcyjne na skóry nutrii standard kształtowały się na poziomie 10 – 11 USD za sztukę, natomiast skóry nutrii barwnych osiągały 16 – 20 USD za sztukę. Z końcem lat 80. Polska była nawet największym na świecie producentem skór nutrii barwnych (szafirowe, perłowe, białe) pochodzących z chowu klatkowego. Co zatem wpłynęło na poważną degresję, która nastąpiła po 1990 roku?. Przede wszystkim to, że rynek krajowy został wręcz zasypany futrami ze skór lisów, jenotów, norek i szynszyli, które bardziej odpowiadały gustom klientów. Spadł zatem popyt na skóry nutrii zarówno na rynku wewnętrznym, jak i zewnętrznym, co spowodowało gwałtowny spadek cen skupu. 

Twój kot jest mordercą, opr. ZF

Jeśli powiesz, że koty należy usypiać w celu ratowania przyrody, będziesz miał na głowie całe stada miłośników kotów. Peter Marra jest ekologiem oraz dyrektorem centrum dla ptaków wędrownych Smithsonian Migratory Bird Center w Waszyngtonie. Jest też współautorem książki „Kocie wojny”, którą napisał razem z dziennikarzem Chrissem Santella. Stawia w niej odważną tezę, że koty są główną przyczyną ginięcia ptaków.

Musimy przestać postrzegać nasze koty jako pół-dzikie drapieżniki, które możemy rozpieszczać. Koty domowe powinny mieć areszt domowy oraz obowiązkowo zostać zarejestrowane, wysterylizowane oraz oznakowane chipem – stwierdza Pete Marra. Zdaje sobie sprawę z tego, że są to działania trudne do przeprowadzenia systemowo. Jeśli jednak zależy nam na ratowaniu ptaków, nie ma innego wyjścia. Leży to również w interesie samych kotów! Zbyt często koty i ich mioty są porzucane w lasach, ponieważ ludzie uważają, że same sobie poradzą. Dzieje się tak tylko w rzadkich przypadkach.
Koty zabijają zwierzęta.  Wie to każdy właściciel kota, który kiedykolwiek znalazł w kuchni martwego ptaka. Marra porusza głównie temat ptaków i gryzoni zagryzanych przez koty. Stworzył nawet wzór obliczeniowy. Amerykańskie koty zabijają rocznie od 1,3 do 4 miliardów ptaków oraz 6,3 - 22,3 miliarda małych ssaków. Za 70% śmiertelnych przypadków odpowiedzialne są bezpańskie koty, resztę stanowią koty domowe. Łącznie – więcej ptaków ginie w pazurach kotów niż w wyniku zderzenia z wiatrakami, samochodami, budynkami, zatruć i innych przyczyn, których źródłem jest człowiek.