Zwierzęta Futerkowe 9/2015

W numerze:

Analiza "ZF":

- Monika Dawidejt, Czy "ekologiczne" futro jest ekologiczne?

Nauka:

- Dorota Kowalska, Kokcydioza u norek
- Janusz Strychalski, Andrzej Gugołek, Wybrane aspekty doskonalenia okrywy włosowej norek (CzęśćII)
- Hannu T. Korhonen, Skrzywienie łap lisów polarnych a skład paszy
- Heli Nordgren, Zmiany skórne i stłuszczenie wątroby u norek

Dziko żyjące zwierzęta futerkowe:

- Andrzej Gugołek, Łasica syberyjska

Choroby zwierząt futerkowych:

- Listerioza

Domy aukcyjne:

- Aukcje Kopenhagen Fur - Udany początek sezonu

Porady prawne:

- Jarosław Żemantowski, Opodatkowanie działalności hodowlanej - podatki dochodowe (część I)

Środowisko:

- Łukasz Wlazło, Bożena Nowakowicz-Dębek, Wioleta Wnuk, Justyna Martyna, Jakość mikrobiologiczna powietrza na fermach zwierząt futerkowych (Część I)

Czy "ekologiczne" futro jest ekologiczne?

LCA (life cycle assessment, ocena cyklu życia) to metoda mająca na celu oszacowanie konsekwencji całego procesu technologicznego danego produktu dla środowiska naturalnego. Często jest nazywana „od kolebki po grób”, bo zakres tej analizy obejmuje „życie” produktu od etapu wydobycia surowców aż po ostateczną utylizację produktu. LCA jest przejrzystym i wiarygodnym narzędziem do oceny ekologiczności produktu, zdobywającym coraz większą renomę.

LCA to stosunkowo nowa metoda oceny produktu pod kątem jego energochłonności. Została opracowana przez Międzynarodową Organizację Normalizacyjną ISO i była rozwijana przez ostatnie dwie dekady. Ma to głównie związek z naciskiem konsumentów, by produkty i usługi były bardziej „przyjazne dla środowiska”. Zaowocowało to zainteresowaniem sektora publicznego, organizacji pozarządowych i przemysłu i idącym za tym rozwojem badań nad metodą LCA.

LCA w przemyśle futrzarskim

Pierwsze studium LCA nad kosztami dla środowiska naturalnego, jakie generuje przemysł futrzarski, zainicjowała organizacja IFTF w 2012 roku. Porównano różnice zużycia energii w produkcji futer naturalnych i sztucznych i wskazano, który z sektorów jest potencjalnie bardziej szkodliwy.

W badaniu wykorzystano program komputerowy SimaPro oraz powiązane z nim bazy danych – w tym najczęściej Ecoinvent oraz Danish LCA Food. Program SimaPro jest obecnie najpowszechniej używanym narzędziem do szacowania wpływu produktu na środowisko metodą LCA.

Początkiem badania LCA jest wyróżnienie jednostki funkcjonalnej – łatwo mierzalnej i definiowalnej, stanowiącej ilości efekt produkcji. Dla niniejszej analizy porównawczej przyjęto, że jednostką funkcjonalną dla przemysłu futrzarskiego naturalnego jest długie futro, które może być używane przez 30 lat, a dla przemysłu sztucznego - podobny produkt z włókna sztucznego użytkowany przez 6 lat.

Podstawą badania jest więc opracowanie cyklu życiowego futra – od stworzenia surowca, jakim jest skóra naturalna lub sztuczna, poprzez szycie gotowego elementu garderoby, a w końcu jej zużycie i usunięcie.

Kokcydioza u norek

W chowie wielu gatunków zwierząt poważnym problemem zdrowotnym, produkcyjnym i ekonomicznym z uwagi na powszechne występowanie jest kokcydioza wywoływana przez pierwotniaki z rodzajów Eimeria iIzospora. Szczególnie u drobiu i królików występuje ona dość powszechnie przy czym u drobiu jedynie w formie jelitowej a u królików w jelitowej i wątrobowej. Pierwotniaki bytując w przewodzie pokarmowym niszczą komórki nabłonka jelit lub przewodów żółciowych wątroby powodując zaburzenia w trawieniu, co prowadzi do wzdęć, biegunek, intoksykacji i wyniszczenia organizmu żywiciela.

Wyróżniamy zwykle postać ostrą, przewlekłą lub subklinicznąw zależności od gatunku pierwotniaka, jaki zaatakuje zwierzęta. Zwykle niewielka ilość oocyst obecnych w odchodach nie wywołuje choroby. Inwazja rozprzestrzenia się dopiero wtedy, kiedy zwierzęta zjadają materiał zanieczyszczony odchodami chorych osobników, czyli poprzez ściółkę, pokarm, wodę.

Pierwotniaki z rodzaju Eimeria są wysoce odporne na zmieniające się warunki środowiskowe i stosowane środki dezynfekcyjne, co niemal uniemożliwia ich zlikwidowanie.Oocysty mogą przetrwać w ściółce wiele miesięcy. Tym sposobem, infekcja hodowli może pojawiać się z roku na rok. Najbardziej podatne na zachorowanie są młode zwierzęta.

(...) O kokcydiozie u norek pisano już w latach 40. ubiegłego wieku . Levine (1946) opisał wówczas osiem gatunków Eimerii:ictidea, furonis, mephitidis, mustelae, melis, vision, sibirica irara. Grafner i wsp. (1967) opisali nieco później gatunek Eimerii wątrobowej Eimeria hiepei n. sp.

Obecnie najczęściej u szczeniąt norek chorobę tą wywołują pierwotniaki z rodzaju Isospora i Eimeria, umiejscawiające się w komórkach nabłonka jelita ślepego w postaci sporozoitów, schizontów, merozoitów, gamet i oocyst (Gliński i Kostro, 2006).

W latach 2012-2013 na jednej z ferm województwa podkarpackiego przeprowadzono badania mające na celu zdiagnozowanie gatunków kokcydii atakujących zwierzęta. Materiał badawczy stanowiły świeże próbki kału pobierane w godzinach rannych z podłoża (pierwsze pobranie 15 lipca) oraz bezpośrednio po uboju z jelita grubego od 70 sztuk młodzieży norczej odmiany brązowej.

Wybrane aspekty doskonalenia jakości okrywy włosowej u norek

Norki, podobnie jak inne zwierzęta futerkowe mięsożerne, są szczególnie wrażliwe na inbred, czyli na kojarzenia krewniacze. W wyniku nieprzemyślanych kojarzeń w pokrewieństwie w stadzie może wystąpić tzw. depresja inbredowa, objawiająca się głównie spadkiem płodności, plenności i obniżeniem wskaźnika odchowu szczeniąt. Aby nie doszło do nadmiernego zinbredowania, należy w stadzie wyodrębnić co najmniej 3 grupy genetyczne samców i co najmniej 3 grupy genetyczne samic. W kolejnych pokoleniach grupy te można krzyżować ze sobą w systemie rotacyjnym: w pierwszym roku kryjemy samice z danej grupy samcami należącymi do grupy genetycznej A, w drugim roku ich córki kryjemy samcami z grupy B, a w trzecim roku możemy kryć ich wnuczki samcami z grupy genetycznej C. W kolejnym roku prawnuczki mogą zostać pokryte samcami grupy A (rys. 1).

Zalecane jest jednak, aby takich grup genetycznych, zwłaszcza na większych fermach, było co najmniej po 5.

Podstawy pracy hodowlanej nad wysokością okrywy włosowej u norek

W populacji zwierząt geny mogą występować w kilku odmianach zwanych allelami. W komórkach somatycznych zwierząt każdy gen występuje w dwóch kopiach. Jeżeli są to kopie takie same, np. A₁A₁, układ taki określa się jako homozygotyczny (homozygota), a jeśli są to dwie różne odmiany genu, np. A₁A₂ – jest to układ heterozygotyczny (heterozygota). W poprzedniej części artykułu (Gugołek i Strychalski 2014) wspomniano, że wysokość okrywy włosowej dziedziczy się pośrednio. Gdyby zmienność tej cechy warunkowana była 5 genami, a każdy z nich występował tylko w dwóch odmianach, ilość możliwych kombinacji długości okrywy włosowej u norek wynosiłaby 243 (3 do potęgi 5), natomiast gdyby genów było 6, możliwych długości byłoby 729 (3 do potęgi 6). W warunkach fermowych, tak niewielkie różnice w długości włosów pokrywowych są jednak bardzo trudne do zmierzenia.

Jeżeli skrzyżujemy ze sobą norki posiadające średnią długość włosów pokrywowych (np. wystających na ok. 6 mm ponad włosy podszyciowe), pochodzące z niewyrównanego stada, będące więc w wielu genach heterozygotami, może się zdarzyć, że uzyskamy bardzo niewyrównane potomstwo z długością okrywy włosowej: od velvet III aż do classic Long Nap (rys. 2). Dlatego więc, jeśli decydujemy się na zakup z zewnątrz zwierząt hodowlanych, nie należy kupować ich ,,na oślep”, lecz zawsze dowiedzieć się, z jakiego źródła pochodzą.

Opodatkowanie działalności hodowlanej - podatki dochodowe

Hodowla zwierząt futerkowych to jeden z nielicznych wyjątków od zasady, iż rolnicy indywidualni i podmioty prowadzące działalność rolniczą nie podlegają przepisom ustaw o podatku dochodowym od osób fizycznych i podatku dochodowym od osób prawnych. Pomimo pozornie nieskomplikowanego sposobu obliczania zobowiązania podatkowego od dochodów z tzw. „działów specjalnych produkcji rolnej”, hodowcy mogą wybrać także inne sposoby rozliczania należności wobec fiskusa. Nierzadko bowiem rozwiązanie najprostsze okazuje się w końcowym efekcie droższe.

1. Działy specjalne produkcji rolnej

Ustawy podatkowe[i] definiują działalność rolniczą jako działalność polegającą na wytwarzaniu produktów roślinnych lub zwierzęcych w stanie nieprzetworzonym (naturalnym) z własnych upraw albo hodowli lub chowu, w tym również produkcję materiału siewnego, szkółkarskiego, hodowlanego oraz reprodukcyjnego, produkcję warzywniczą gruntową, szklarniową i pod folią, produkcję roślin ozdobnych, grzybów uprawnych i sadownicza, hodowlę i produkcję materiału zarodowego zwierząt, ptactwa i owadów użytkowych, produkcję zwierzęcą typu przemysłowo-fermowego oraz hodowlę ryb, a także działalność, w której minimalne okresy przetrzymywania zakupionych zwierząt i roślin, w trakcie których następuje ich biologiczny wzrost, wynoszą co najmniej (licząc od dnia nabycia):

1) miesiąc - w przypadku roślin,

2) 16 dni - w przypadku wysokointensywnego tuczu specjalizowanego gęsi lub kaczek,

3) 6 tygodni - w przypadku pozostałego drobiu rzeźnego,

4) 2 miesiące - w przypadku pozostałych zwierząt.

Wcześniejsza, niż po upływie terminów podanych powyżej, sprzedaż nabytych zwierząt i roślin stanowi już działalność handlową, która nie mieści się w pojęciu działalności rolniczej czy też działów specjalnych produkcji rolnej i podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych, jako działalność gospodarcza.

Dochody uzyskiwane z tak rozumianej działalności rolniczej, niezależnie od tego, czy osiągane są przez rolnika będącego osobą fizyczną, czy też przez podmiot opodatkowany podatkiem dochodowym od osób prawnych (spółkę handlową, spółdzielnię, przedsiębiorstwo państwowe itp.), podlegają wyłączeniu od opodatkowania podatkiem dochodowym[ii]. Wyłączenie to nie dotyczy jednak szczególnego rodzaju działalności rolniczej, określanego przez ustawy podatkowe pod zbiorczą nazwą: „działów specjalnych produkcji rolnej”.

[i] art. 2 ust.2 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jednolity Dz.U. z 2012 r., poz. 361 ze zm.); art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jednolity Dz.U. z 2014 r., poz. 851 ze zm.)

[ii] art. 2 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych i ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych

Informacja RODO

Szanowni Państwo,

od 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z 27 kwietnia 2016 roku w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych, tzw. RODO. Wypełniając obowiązek informacyjny wynikający z wyżej wymienionego rozporządzenia o ochronie danych osobowych uprzejmie informujemy, że:

ADMINISTRATOR DANYCH OSOBOWYCH

Administratorem, czyli podmiotem decydującym o tym, jak będą wykorzystywane Państwa dane osobowe, jest Polski Związek Hodowców Zwierząt Futerkowych z siedzibą w 00-Warszawie, Aleje Jerozolimskie 65/79 lok.19.26 , tel.512 813 021 mail Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript., wpisany do rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz samodzielnych zakładów opieki zdrowotnej, jak i przedsiębiorców pod nr KRS 0000424891 (dalej „My” „Związek”).

SKĄD MAMY PAŃSTWA DANE OSOBOWE

Otrzymaliśmy je od Państwa lub zostały przekazane w Państwa imieniu w postaci imienia i nazwiska, nazwy firmy, imion i nazwisk pracowników/współpracowników, adresów e-mail, telefonów kontaktowych, adresów korespondencyjnych.

CEL PRZETWARZANIA DANYCH OSOBOWYCH

Państwa dane osobowe przetwarzane są w celu:

podjęcia działań koniecznych do wypełnienia celów określonych w Statucie Związku,
podjęcia działań koniecznych do wykonania umowy zawartej z Państwem,
rozpatrywania składanych przez Państwa reklamacji oraz zwrotu świadczeń w przypadku odstąpienia od umowy,
kontaktowania się z Państwem, w tym w celach związanych z celami statutowymi, wykonaniem umów lub świadczeniem usług,
obsługi otrzymanej od Państwa korespondencji, w tym mailowej, w szczególności odpowiedzi na zadane pytania, udzielenia informacji,
podatkowych i rachunkowych,
zapewnienia obsługi usług płatniczych,
prowadzenia spraw związanych z członkostwem w Związku, kadrowo-płacowych,
dokonywania zgłoszeń do Urzędu Skarbowego i Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Podanie danych osobowych jest dobrowolne, jednakże brak zgody na przetwarzanie przez nas danych osobowych może uniemożliwić wykonanie celów statutowych, uzyskanie statusu członka Związku lub wykonanie umowy.

Przetwarzamy Państwa dane osobowe w celach wskazanych powyżej, na podstawie prawnie uzasadnionego interesu Związku, które są oparte na celach statutowych, tj.: prowadzenie wobec Państwa działań marketingowych w tym prowadzenie marketingu bezpośredniego związanych z celami statutowymi lub własnych usług; kontaktowanie się z Państwem, w tym w celach związanych z dozwolonymi działaniami marketingowymi, poprzez dostępne kanały komunikacji, w szczególności i za Państwa zgodą - przez e-mail oraz telefon; obsługi otrzymanej od Państwa korespondencji, w tym mailowej; zapewnienie obsługi usług płatniczych; organizacja programów lojalnościowych, konkursów oraz akcji promocyjnych, w których mogą Państwo wziąć udział; windykacja należności; prowadzenie postępowań sądowych, arbitrażowych i mediacyjnych; przechowywanie danych dla celów archiwizacyjnych, oraz zapewnienie rozliczalności (wykazania spełnienia przez nas obowiązków wynikających z przepisów prawa).

Zgodę na przetwarzanie danych osobowych mogą Państwo wycofać w dowolnym momencie w ten sam sposób w jaki ją wyraziliście.

Będziemy przetwarzać Państwa dane osobowe dopóki zgoda taka nie zostanie przez Państwa wycofana.

CZY MUSICIE PAŃSTWO PODAĆ NAM DANE OSOBOWE?

Wymóg podania przez Państwa niżej wymienionych danych osobowych wynika z konieczności wykonywania celów statutowych lub zawarcia i wykonania umowy z Państwem, tj.: imię, nazwisko, adres zamieszkania, numer telefonu oraz informacje o firmie i jej adresie (w przypadku firm), zaś w celu obsługi korespondencji mailowej, także adres mailowy. Jeśli z jakiegoś powodu nie podacie nam Państwo tych danych osobowych, niestety nie będziemy mogli zawrzeć z Państwem umowy lub wykonać celów statutowych.

Jeżeli wymagają tego przepisy prawa, możemy wymagać od Państwa podania innych danych niezbędnych np. ze względów rachunkowych lub podatkowych. Poza tymi przypadkami podanie Państwa danych jest dobrowolne.

ODBIORCY PAŃSTWA DANYCH OSOBOWYCH, TO:

Podmioty zajmujące się obsługą informatyczną administratora danych, upoważnieni pracownicy lub współpracownicy, którzy stają się odbiorcami Państwa danych osobowych na podstawie przepisów prawa, organy władzy publicznej oraz podmioty wykonujące zadania publiczne lub działające na zlecenie organów władzy publicznej, w zakresie i w celach, które wynikają z przepisów prawa, podmioty wykonujące zadania wynikające z przepisów prawa. Dane Państwa nie są profilowane.

PRZEKAZYWANIE DANYCH DO PAŃSTWA TRZECIEGO

Państwa dane nie będą przekazywane do państwa trzeciego lub organizacji międzynarodowej.

7.CZAS PRZECHOWYWANIA DANYCH

Przechowujemy Państwa dane osobowe do czasu zakończenia okresu przedawnienia roszczeń, jak i w celach: prowadzenia korespondencji, w tym mailowej, dochodzenia roszczeń w związku z wykonywaniem celów statutowych lub umowy, wykonania obowiązków wynikających z przepisów prawa, w tym w szczególności podatkowych i rachunkowych, zapobiegania nadużyciom i oszustwom, archiwizacyjnych.

Przechowujemy Państwa dane osobowe dla celów marketingowych przez okres obowiązywania umowy lub do momentu wniesienia przez Państwa sprzeciwu wobec takiego przetwarzania, w zależności od tego, które z tych zdarzeń wystąpi wcześniej.

W przypadku organizacji programów lojalnościowych, konkursów oraz akcji promocyjnych, w których mogą Państwo wziąć udział – będziemy przetwarzać Państwa dane przez czas ich trwania i okres rozliczenia wręczania nagród.

W celu rozliczalności tj. udowodnienia przestrzegania przepisów dotyczących przetwarzania danych osobowych będziemy przechowywać dane przez okres, w którym jesteśmy zobowiązani do zachowania danych lub dokumentów je zawierających dla udokumentowania spełnienia wymagań prawnych i umożliwienia kontroli ich spełnienia przez organy publiczne.

PRAWA ZWIĄZANE Z PRZETWARZANIEM PAŃSTWA DANYCH OSOBOWYCH

Gwarantujemy spełnienie Państwa wszystkich praw wynikających z ogólnego rozporządzenia o ochronie danych (RODO), tj. prawo do:

żądania od administratora dostępu do danych Państwa osobowych,
ich sprostowania,
usunięcia,
ograniczenia przetwarzania,
wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania,
przenoszenia danych.

PRAWO DO COFNIĘCIA ZGODY

W zakresie w jakim Państwa dane są przetwarzane na podstawie zgody – mają Państwo prawo wycofania zgody na przetwarzanie danych w dowolnym momencie. Wycofanie zgody nie ma wpływu na zgodność z prawem przetwarzania, którego dokonano na podstawie Państwa zgody przed jej cofnięciem. Zgodę mogą Państwo wycofać poprzez wysłanie oświadczenia o wycofaniu zgody na adres mailowy/pocztą na adres siedziby Związku.

PRAWO DO WNIESIENIA SKARGI DO ORGANU NADZORCZEGO

Macie Państwo prawo wniesienia skargi w związku z przetwarzaniem przez nas Państwa danych osobowych do organu nadzorczego, którym jest Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych, adres: ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa.

INFORMACJA O PRZETWARZANIU DANYCH OSOBOWYCH AUTOMATYCZNIE (W TYM PRZEZ PROFILOWANIE)

Nie przetwarzamy Państwa danych automatycznie.

plik do pobrania: files/obowiazek_inf__RODO.doc

Zwierzęta Futerkowe 19-20/2017

W numerze:

Nauka:

- Dorota Kowalska, Zagospodarowanie odchodów pochodzących od królików i norek
- Andrzej Gugołek, Zależność między masą ciała a jakością okrywy włosowej zwierząt futerkowych
- Krzysztof Kostro, Marcin Wojcieszek, Bolesław Gąsiorek, Konieczność stosowania preparatów dezaktywujących mykotoksyny w żywieniu zwierząt futerkowych, szczególnie norek, w fermach zakażonych trwale wirusem choroby aleuckiej
- Izabela Lewandowska, Diagnostyka choroby aleuckiej przy użyciu metody ELISA - zalety i wady
- Dominika Grabolus, Patrycja Wacławik, Dobre praktyki hodowlane a aspekt genetyczny

Choroby zwierząt futerkowych:

- Bruceloza

Porady:

- Kinga Jodkiewicz, Składniki pokarmowe w diecie zwierząt futerkowych. Cz. I Białka i węglowodany

Rozmaitości:

- Piotr Przysiecki, Sławomir Nowicki, Włodzimierz Gajzler, Andrzej Filistowicz, Jubileusz 60-lecia fermy lisów "Batorówka"

Wybrane artykuły:

Zależność między masą ciała a jakością okrywy włosowej zwierząt futerkowych

Zależność między masą ciała a jakością okrywy włosowej zwierząt futerkowych

Utrzymywane obecnie na fermach lisy i norki są znacznie większe od swoich dzikich protoplastów. Wieloletnia, często jednokierunkowa selekcja spowodowała znaczący wzrost rozmiarów zwierząt, zarówno ich masy ciała jak i długości tułowia, a w konsekwencji i pozyskiwanych skór. Jednak wzrost tych parametrów zdaniem wielu naukowców i praktyków zajmujących się oceną skór, odbił się niekorzystnie na ich jakości. Warto także przypomnieć, że wartość handlowa - cena skór, zależy nie tylko od ich wielkości – rozmiaru handlowego, lecz także od ich jakości. Zachowanie dobrej jakości skór jest szczególnie ważne w czasach, gdy na rynkach futrzarskich jest dużo skór i nabywcy mogą wybierać w ofertach wielu hodowców i domów aukcyjnych.

Czynniki wpływające na parametry jakości skór dzieli się na biologiczne, które są uwarunkowane genetycznie i środowiskowe, zależne w znacznej mierze od działań hodowcy. Do najważniejszych czynników biologicznych zaliczamy: gatunek zwierzęcia, rasę lub odmianę, płeć, wiek oraz zmienność indywidualną. Natomiast najważniejsze wśród czynników środowiskowych są: żywienie, pielęgnacja i pomieszczenia, w których zwierzęta są utrzymywane, a także terminu uboju i obróbka skór (Duda 1992).

W poprzednim numerze „Zwierząt Futerkowych” autor opisał swoje przemyślenia na temat nowego spojrzenia na proces selekcji norek (Gugołek 2017). Przekazał w nim swoją refleksję, że korzystniejszym rozwiązaniem wydaje się wybór zwierząt do stada podstawowego na podstawie pomiarów długości tułowia zwierzęcia niż, jak dotychczas jest to praktykowane, na podstawie ich masy ciała. W kolejnym artykule pragnę przedstawić istniejący stan wiedzy dotyczący wpływu masy ciała norek i lisów na jakość ich okrywy włosowej. Poniżej zostanie przestawiona na podstawie fachowej literatury zagranicznej i krajowej analiza czynników mających wpływ na wymienione cechy zwierząt.

Wszystkie cechy organizmów żywych, w tym i zwierząt futerkowych, mogą dziedziczyć się w sposób względnie prosty, są to tzw. cechy jakościowe np. barwa okrywy włosowej. Upraszczając, w zależności od swojego potencjału genetycznego norka może być biała lub czarna. W tym przypadku wpływ czynników zewnętrznych jest niewielki. Zardzewiała siatka klatki może zabrudzić białą okrywę, a przykładowo niewłaściwe żywienie spowodować zbrązowienie czarnej. Inne cech zwane ilościowymi dziedziczą się w sposób bardziej skomplikowany, gdyż zależą zwykle od kilku par genów i podlegaj znacznym modyfikacjom ze strony różnych czynników. Genetycznie duża norka, jeśli będzie niewłaściwie utrzymywana lub niedoborowo żywiona, nie osiągnie zakładanej wielkości. Żywienie odpowiada także za gęstość okrywy włosowej oraz jej jakość. Współczynniki odziedziczalności różnych cech przyjmują wartości zmienne. Wartości te, dotyczące ważniejszych cech jakości okrywy włosowej przedstawiono w poprzednim artykule autora (Gugołek 2017). Ponadto warto pamiętać, że różne cechy mogą być wzajemnie skorelowane zarówno dodatnio jak i ujemnie.

Konieczność stosowania preparatów dezaktywujących mykotoksyny w żywieniu zwierząt futerkowych, szczególnie norek, w fermach zakażonych trwale wirusem choroby aleuckiej

Konieczność stosowania preparatów dezaktywujących mykotoksyny w żywieniu zwierząt futerkowych, szczególnie norek, w fermach zakażonych trwale wirusem choroby aleuckiej

Choroba aleucka (Aleutian disease, AD) jest przewlekłą i nieuleczalną chorobą norek hodowlanych (Neovison vison). W fermach krajowych stanowi aktualny i ważny problem z uwagi na duże straty ekonomiczne będące wynikiem: częstych ronień, niskiej plenności, wysokiej śmiertelności osesków w pierwszych dniach po urodzeniu oraz dość licznych padnięć kilkumiesięcznych norek.

Czynnikiem przyczynowym AD norek jest bezotoczkowy wirus AMDV (Aleutian mink disease parvovirus). Wirus AMDV jest wyjątkowo oporny na czynniki środowiska zewnętrznego, w którym zachowuje właściwości zakaźne przez kilka miesięcy, a niekiedy nawet lat. Naturalnym rezerwuarem AMDV są: dzikie norki, szopy, sobole, lisy, psy, fretki, koty, króliki oraz myszy. Natomiast pierwotnym i zasadniczym źródłem zakażenia są norki chore i bezobjawowi nosiciele wirusa. U chorych zwierząt w kale, moczu i ślinie wirus pojawia się około 10. dnia po zakażeniu, natomiast w mleku występuje pod koniec laktacji, tj. 36.–40. dnia po porodzie. Wtórne źródło zakażenia stanowią niesterylne narzędzia, strzykawki oraz rękawice używane podczas wykonywania zabiegów lekarskich, a także zanieczyszczona karma i woda oraz sprzęt do poskramiania i pielęgnacji zwierząt. Przenoszenie wirusa AMDV odbywa się zarówno drogą poziomą, jak i pionową. W warunkach naturalnych zakażenie poziome szerzy się głównie drogą inhalacyjną, rzadziej pokarmową lub przez kontakt bezpośredni (np. pogryzienia, kopulacja). Podstawową rolę w transmisji wirusa odgrywa droga pionowa (z matki na płód), która ma zasadniczy wpływ na stacjonarne występowanie choroby w fermach zapowietrzonych.

Przebieg choroby AD może być różnorodny w zależności od: zjadliwości szczepu wirusa zakażającego, wieku norki, stanu układu immunologicznego i genotypu zwierzęcia. Wirus AMDV cechuje silny limfotropizm i po wniknięciu do organizmu ulega ciągłej i intensywnej replikacji. Komórkami docelowej replikacji są głównie limfocyty T i B, w mniejszym zaś stopniu makrofagi. Ulegające proliferacji pod wpływem swoistego antygenu limfocyty T i B spełniają optymalne warunki do intensywnej replikacji AMDV prowadzącej do zaburzeń funkcji układu immunologicznego i spadku odporności przeciwzakaźnej. Następstwem silnej i stałej humoralnej odpowiedzi immunologicznej organizmu są zmiany patologiczne w narządach, będące przyczyną licznych upadków i niskiej opłacalności hodowli, związanych z niską średnią miotu. Ponadto silna supresja układu immunologicznego wywołana trwałą infekcją wirusa AMDV zwiększa podatność norek na wtórne infekcje bakteryjne wywołane przez Pasteurella sp., Salmonella sp. lub Streptococcus sp.

Z uwagi na brak leczenia przyczynowego oraz swoistej immunoprofilaktyki (szczepionki) podstawowym elementem postępowania przeciwepizootycznego są: wczesna i swoista diagnostyka choroby AD oraz izolacja i eliminacja z fermy norek zakażonych AMDV jako pierwotnego źródła zakażenia, a także dewastacja zarazka w środowisku zewnętrznym przy użyciu właściwych środków dezynfekcyjnych. Zwierzęta znajdujące się w fermie należy corocznie badać przed kryciem (styczeń–luty) oraz po odsadzeniu (maj–czerwiec).W swoistej diagnostyce choroby AD bardzo przydatne są metody pośrednie, pozwalające wykryć obecność swoistych przeciwciał w surowicy krwi lub antygenów wirusa w zakażonych tkankach i narządach wewnętrznych norek. Standardem w rutynowej diagnostyce choroby AD przy masowym badaniu próbek surowicy krwi norek jest immunoelektroforeza przeciwprądowa (CIEP) ze względu na wysoką swoistość i bardzo dobrą czułość, nieskomplikowaną procedurę pozyskiwania antygenu, łatwość i krótki czas wykonywania testu oraz niskie koszty. Natomiast drugim obecnie testem stosowanym w diagnostyce serologicznej AD jest test ELISA oparty na białku VP2, cechujący się czułością 99,7 proc. i swoistością 98,3 proc.

W diagnostyce choroby AD oprócz metod pośrednich obserwuje się coraz częstsze wykorzystywanie technik biologii molekularnej, ponieważ:

♦ są bardziej czułe i cechują się wyższą swoistością w stosunku do metod konwencjonalnych,

♦ umożliwiają dokonanie charakterystyki materiału genetycznego izolatów AMDV pochodzących z ferm, gdzie choroba aleucka ma różny przebieg kliniczny,

♦ są przydatne nie tylko w diagnostyce AMDV, lecz także w zrozumieniu zjawisk związanych ze zmianami mutacyjnymi zachodzącymi w poszczególnych izolatach,

 umożliwiają przyżyciowo wykrycie DNA wirusa AMDV we wczesnym okresie zakażenia w leukocytach krwi obwodowej, natomiast pośmiertnie w narządach limfoidalnych takich jak śledziona i węzły chłonne.

Składniki pokarmowe w diecie zwierząt futerkowych. Cz. I Białka i węglowodany

Składniki pokarmowe w diecie zwierząt futerkowych. Cz. I Białka i węglowodany

Podstawowymi składnikami żywieniowymi w diecie zwierząt są białka, tłuszcze, węglowodany, witaminy oraz związki mineralne. Ich odpowiednia ilość oraz wzajemny stosunek są niezbędne do prawidłowej budowy i funkcjonowania organizmu.

Białka

Są to związki organiczne składające się z węgla, wodoru, tlenu i azotu, w niektórych dodatkowo występuje siarka i fosfor. Jednostką budulcową są aminokwasy (jest ich około 22). Skład aminokwasowy poszczególnych białek jest inny, występują także różnice w rodzajach i zawartości aminokwasów tych samych białek u różnych gatunków zwierząt. Aminokwasy można podzielić na endogenne (takie, które organizm sam może syntetyzować) oraz egzogenne (takie, których nie jest w stanie sam wyprodukować i muszą być dostarczane z pożywieniem). Do aminokwasów egzogennych należą: lizyna, metionina, treonina, tryptofan, tyrozyna, histydyna, walina, leucyna, izoleucyna, fenyloalanina, arginina oraz cystyna. Niedobór lub nadmiar któregokolwiek z tych aminokwasów ogranicza wykorzystanie białka podawanego z karmą, dlatego ważne jest odpowiednie ich zbilansowanie. Podczas wystąpienia niedoboru lub nadmiaru w dawce część aminokwasów ulega rozkładowi w wątrobie i odłączone zostają grupy aminowe (następuje dezaminacja). Po odłączeniu grupy te zostają związane przez inne enzymy z dwutlenkiem węgla przez co tworzy się mocznik (produkt odpadowy wydalany z moczem). Pozostała część drobiny aminokwasu może stopniowo przekształcić się w glukozę (a następnie w glikogen). Brak chociażby jednego aminokwasu uniemożliwia syntezę konkretnego białka. Istotny jest czas w którym podaje się aminokwasy syntetyczne jako suplement, najlepiej robić to od razu z karmą lub maksymalnie do 15 godzin później (po tym czasie nie ma on już dodatniego wpływu na proces syntezy białka).

Białko jest podstawowym składnikiem wszystkich komórek zwierzęcych. Ciało dorosłej norki składa się z białek w 16-19%.Dzięki zawartości azotu białka biorą udział w wytwarzaniu enzymów, odgrywają ogromną rolę w przebiegu przemiany materii oraz biorą udział we wszystkich przemianach energetycznych i reakcjach biochemicznych zachodzących w organizmie. Do białek należą niektóre hormony oraz składniki płynów ustrojowych. W skład ważnej dla przemysłu futrzarskiego okrywy włosowej wchodzi keratyna (składająca się z aminokwasów siarkowych: metioniny i cystyny). Do prawidłowego rozwoju i rozrodu lisów i norek niezbędne są również lizyna i tryptofan. Lizyna odpowiada za syntezę insuliny oraz spermatogenezę, jej niedobór ujemnie wpływa na laktację. Niedobór tryptofanu powoduje obrzęk nasieniowodów oraz zanik jąder. Brak metioniny powoduje natomiast otłuszczenie wątroby, zwyrodnienie nerek, zanik mięśni oraz niedokrwistość organizmu połączoną z zaburzeniami ciśnienia krwi. Metionina, cystyna i tryptofan dodawane do karmy w postaci syntetycznej poprawiają jakość futer (powodują zwiększenie liczby włosów puchowych oraz długości włosów ościstych), natomiast ich niedobór powoduje małą sprężystość, dużą łamliwość, znaczne różnice w wysokości oraz słaby połysk włosów ościstych. Białko zawarte w karmie ulega rozkładowi w przewodzie pokarmowym na prostsze związki (w żołądku na peptydy, w jelicie cienkim na aminokwasy, które są tam następnie wchłaniane). Po wchłonięciu transportowane są przez krew do wątroby, a później do poszczególnych narządów.

Zagospodarowanie odchodów pochodzących od królików i norek

Zagospodarowanie odchodów pochodzących od królików i norek

Odchody zwierząt futerkowych według obecnych przepisów krajowych (ustawa z dnia 14 grudnia 2012, o odpadach Dz.U. 2013 poz. 21) nie są kwalifikowane jako odpady. Ustawa mówi, bowiem że przepisów nie stosuje się do odchodów podlegających przepisom rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1069/2009 z dnia 21 października 2009 roku określającego przepisy sanitarne dotyczące produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego, nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi i uchylającego rozporządzenie (WE) nr 1774/2002 (rozporządzenie o produktach ubocznych pochodzenia zwierzęcego) (Dz. Urz. UE L 300 z 14.11.2009 r., str. 1, z późn. zm.).Zarówno ustawa z dnia 10 lipca 2007 roku o nawozach i nawożeniu (Dz.U. 2007 nr 147 poz. 1033, z obowiązującym obecnie Obwieszczeniem Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 9 marca 2017 roku, Dz.U. 2017 poz. 668)jak i wspomniane wyżej rozporządzenie (WE) Nr 1774/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 3 października 2002 r. ustanawiające przepisy sanitarne dotyczące produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi (OJ L 273, 10.10.2002 p.0001-0095, z późn. zm.) dopuszczają wykorzystanie rolnicze kompostu z obornika (odchody zwierząt ze słomą lub bez) uzyskanego od zwierząt futerkowych. Ponadto art. 5 ust. 2, pkt e rozporządzenia (WE) nr 1774/2002 uszczegóławia sposób uzyskania kompostu. Kompost, w rozumieniu tego rozporządzenia, jak również każdy inny surowiec zawierający takie produkty, jest surowcem kategorii 2, a w rozumieniu ustawy z dnia 10 lipca 2007 r. o nawozach i nawożeniu stanowi nawóz organiczny.

Już z końcem lat 90 ubiegłego wieku w Instytucie Zootechniki Państwowym Instytucie Badawczym rozpoczęto badania nad możliwościami wykorzystania obornika pochodzącego od królików i norek utrzymywanych w warunkach fermowych.

Dzienna ilość wydalanego kału przez króliki zależy od ich stanu fizjologicznego: samice karmiące wydalają około 220 g, dorosłe zwierzęta w stanie spoczynku średnio 160 g, młode króliczęta między 60 a 70 g. Tak więc w ciągu roku od dorosłego królika rasy średniej uzyskuje się około 60 kg kału. Ilość wydalonego moczu waha się od 150 do 180 ml na dobę.

Ze względu na kokcydiozę występującą powszechnie w stadach królików, gdzie czynnikiem chorobotwórczym są jednokomórkowe pierwotniaki z rodzaju Eimeria, obornik króliczy przed użyciem jako nawóz, powinien być odpowiednio przetworzony, tak aby zawarte w nim oocysty zostały zniszczone. Wyniki prowadzonych w tym kierunku badań wskazują, że giną one np. podczas odpowiednio długiego kompostowania, które jednak w konsekwencji prowadzi do wyjałowienia nawozu.

Zwierzęta Futerkowe 17/2017

Zwierzęta Futerkowe 17/2017

W numerze:

Nauka:

Dorota Kowalska, Roślinożerne zwierzęta futerkowe - użytkowanie mięsne

Andrzej Gugołek, Małgorzata Konstantynowicz, Czym odżywiają się norki amerykańskie w środowisku naturalnym?

Janusz Strychalski, Andrzej Gugołek, Polidaktylia u zwierzat i ludzi

Dziko żyjące zwierzęta futerkowe:

Julia Gugołek, Szop pracz (Procyon lotor)

Choroby zwierząt futerkowych:

Wścieklizna

Porady:

Kinga Jodkiewicz, Rola witamin E i K w organizmie zwierząt futerkowych

Agnieszka Lipniacka - Piaskowska, Postępowanie w sprawie decyzji środowiskowej - zmiany w przepisach po 1 stycznia 2017 r.

Rozmaitości:

Marzena Dobosz, Kanadę stworzyli traperzy

Wybrane artykuły:

Czym odżywiają się norki amerykańskie w środowisku naturalnym?

Czym odżywiają się norki amerykańskie w środowisku naturalnym?

Norka amerykańska (Neovison vison) jest najliczniej hodowanym na świecie gatunkiem mięsożernych zwierząt futerkowych. Ojczyzną tego zwierzęcia jest Ameryka Północna, gdzie w kilkunastu podgatunkach występuje dość licznie na terenie całego kontynentu. Obecnie na skutek celowej, jak i przypadkowej działalności człowieka, norki amerykańskie zasiedliły prawie całą Euroazję, a także można je spotkać w Ameryce Południowej. Dzikie populacje tego gatunku w Europie powstały przede wszystkim z osobników hodowlanych, celowo introdukowanych od lat 30-tych XX wieku na terenach ówczesnego Związku Radzieckiego (Bonesi i Palazon 2007, Sulik i Felska-Błaszczyk 2009, Gugołek 2013, 2015).

W ostatnich latach norka amerykańska stała się przedmiotem sporu między ruchami „ekologicznymi”, które chcą wprowadzenia zakazu jej hodowli w Polsce a hodowcami – rolnikami, dla których jest źródłem utrzymania. Jednym z argumentów przeciw temu gatunkowi jest szkodnictwo norek w środowisku. Zdaniem autorów należy rozgraniczyć populację dziko żyjącą od hodowlanej. Problematyczna jest także kwestia ucieczek tych zwierząt z obecnie funkcjonujących ferm. W wielu publikacjach, szczególnie z zakresu genetyki, badano pokrewieństwa norek dziko żyjących z hodowlanymi. Jedne wskazują na takie pokrewieństwo, inne natomiast na wyraźne różnice pomiędzy tymi populacjami. Często także interpretacja uzyskanych wyników badań przez obie strony konfliktu jest odmienna (Michalska-Parda i in. 2009, Zalewski i in. 2010, Horecka i in. 2012). Trudno jednak nie zauważyć, że błędem polskich środowisk „ekologicznych” jest posługiwanie się przykładami badań duńskich, np. Hammershøj i in. (2005), bowiem w tym kraju każdego roku uwalniane są do środowiska setki, a nawet tysiące norek przez przeciwników hodowli. Zatem faktycznie większość tam żyjących norek to zwierzęta hodowlane. Jednak tego typu akcje – masowego uwalniania norek – nie miały nigdy miejsca w Polsce.

Norki amerykańskie żyjące w środowisku naturalnym poza swoją ojczyzną są oskarżane o niszczenie gatunków rodzimych, szczególnie ptaków wodnych. Nie można się z tym nie zgodzić. Warto jednak zastanowić się jak wygląda szkodliwość norek na tle innych gatunków, a także nie ulegając emocjom prześledzić „diety” norek opisywane przez różnych badaczy tych zwierząt. Wydaje się bowiem, że wiele informacji o norkach nie znajduje uzasadnienia w badaniach naukowych, pochodzi bowiem z mediów poszukujących sensacji. Sposób odżywiania się norek na wolności ma także istotne znaczenie dla hodowców żywiących zwierzęta w warunkach fermowych, chcących uzyskać jak najlepsze wyniki produkcyjne.

Postępowanie w sprawie decyzji środowiskowej – zmiany w przepisach po 1 stycznia 2017 roku

Postępowanie w sprawie decyzji środowiskowej – zmiany w przepisach po 1 stycznia 2017 roku

Niniejszy artykuł ma na celu przybliżenie przepisów ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa  w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. z 2016 r., poz. 353 z późn.zm.), w której uregulowane są sprawy związane z postępowaniem w sprawie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach (zwanej popularnie decyzją środowiskową), a także najistotniejsze zmiany przepisów tej ustawy, które wejdą w życie z dniem 1 stycznia 2017 r.

Decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach należy uzyskać przed decyzją lub zgłoszeniem stanowiącymi zezwolenie na realizację przedsięwzięcia. Katalog tych decyzji
i zezwoleń został określony w art. 72 ust. 1 i 1a omawianej ustawy. Poniżej zostały wymienione 4 najistotniejsze z punktu widzenia lokalizacji nowej lub rozbudowy istniejącej fermy:

1) o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu – wydawanej na podstawie ustawy z dnia 27.03.2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2016 r., poz. 778 z późn. zm.);

2) o pozwoleniu na budowę, decyzji o zatwierdzeniu projektu budowlanego, decyzji
o pozwoleniu na wznowienie robót budowlanych oraz decyzji o pozwoleniu na zmianę sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części - na podstawie ustawy
z dnia 7.07.1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 2016 r., poz. 290 z późn. zm.);

3) przed dokonaniem zgłoszenia budowy lub wykonania robót budowlanych na podstawie art. 30 ww. ustawy Prawo budowlane;

4) przed zgłoszeniem zmiany sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części na podstawie ww. ustawy Prawo budowlane.

W związku z brakiem planów miejscowego zagospodarowania w przypadku realizacji nowej inwestycji lub rozbudowy istniejącej najczęściej decyzje o środowiskowych uwarunkowaniach trzeba będzie uzyskać przed wystąpieniem z wnioskiem o wydanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.

Dla danego przedsięwzięcia uzyskuje się jedną decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach. Wydana decyzja umożliwia uzyskanie więcej niż jednej decyzji inwestycyjnej spośród wymienionych powyżej (np. decyzji o warunkach zabudowy oraz pozwolenia na budowę) lub kilku takich samych decyzji (np. kilku pozwoleń na budowę dla poszczególnych etapów realizacji przedsięwzięcia).

Rola witamin E i K w organizmie zwierząt futerkowych

Rola witamin E i K w organizmie zwierząt futerkowych

Witaminy E i K są to witaminy rozpuszczalne w tłuszczach. Gromadzą się one w organizmie zwierzęcia i w przeciwieństwie do witamin rozpuszczalnych w wodzie (C, K oraz witaminy z grupy B) nie są wydalane z moczem. Witaminy pełnią bardzo ważne funkcje życiowe, zarówno niedobór (hipowitaminoza) jak i nadmiar (hiperwitaminoza) są szkodliwe dla organizmu zwierzęcia. Witamina K w przeciwieństwie do witaminy E syntetyzowana jest w organizmie zwierzęcym.

Witamina E

Witamina E złożona jest z tokoferoli o różnej aktywności biologicznej. Jest ona odporna na wysoką temperaturę. Bardzo łatwo ulega utlenianiu pod wpływem światła, niektórych pierwiastków (miedź, mangan, żelazo) i tlenu. Witamina E jest uznana za najważniejszy antyutleniacz (chroni witaminę A przed utlenieniem w przewodzie pokarmowym oraz poprawia jej przyswajanie, chroni również komórki ciała przed utleniaczami) oraz pełni bardzo ważną rolę w przemianie materii. Witamina E wzmacnia ściany naczyń krwionośnych oraz chroni erytrocyty (krwinki czerwone) przed przedwczesnym rozpadem. Stymuluje również odpowiedź immunologiczną na wprowadzony do organizmu antygen szczepionkowy. Witamina E decyduje o prawidłowym przebiegu funkcji rozrodczych. Zapobiega osłabieniu popędu płciowego u samców, zmniejszeniu żywotności plemników oraz przedłużaniu ciąży i rodzeniu słabych miotów przez samice. Mięsożerne zwierzęta futerkowe nie potrafią jej syntetyzować, dlatego są uzależnione od jej ilości w pokarmie. Występuje ona w śladowych ilościach w mleku matki. W organizmie gromadzona jest głównie w wątrobie, mięśniach, tłuszczu, mózgu, nerkach i przysadce.

Niedobór witaminy E powoduje straty w rozrodzie (niepokrycie samic, jałowienie, poronienia, zamieranie płodu i ich resorpcję; u samców zwyrodnienie nasieniowodów i zahamowanie spermatogenezy), niedokrwistość oraz zwolnienie tempa wzrostu. U młodych norek w wyniku hipowitaminozy występuje tłuszczowe zwyrodnienie wątroby, dystrofia mięśni (zmiany patologiczne w mięśniach i tkance łącznej), zwyrodnienia w sercu i mięśniach poprzecznie prążkowanych (szkieletowych). Często zdarzają się padnięcia młodych zwierząt w okresie jesienno – zimowym. U nowo narodzonych lisów padłych z powodu niedoboru witaminy E często występuje brązowy, galaretowaty wysięk pod skórą, zażółcenie wątroby, bladość i zwyrodnienie mięśnia sercowego i mięśni poprzecznie prążkowanych.

Kanadę stworzyli traperzy

Kanadę stworzyli traperzy

Futra i skóry – ich produkcja, sprzedaż, wykorzystanie – zawsze będą budzić kontrowersje. Kiedy futro przestało służyć wyłącznie do ochrony przed zimnem, stało się towarem luksusowym, ozdobą i symbolem wysokiego statusu. W Muzeum Historii Mody w kanadyjskim mieście Cambridge w prowincji Ontario trwa właśnie wystawa futrzarskich osobliwości odzieżowych. A nie każdy wie, że u podstaw Kanady leżą bobrowe skórki…

Kurteczka z czarnego futra o długim jedwabistym włosie – przypominającym nieco ludzkie włosy – to jeden z eksponatów wystawy zatytułowanej „Dzikie i rzadkie – moda i zagrożone gatunki”. Kurtka pochodzi z lat 20. XX wieku. Została uszyta z futra gerezy abisyńskiej (Colobus guereza), afrykańskiej małpy z rodziny koczkodanowatych. Piękne czarno-białe futro tych wąskonosych małp, długie i miękkie, było w owych czasach bardzo cenione, uważano je za wyszukane i nowoczesne. Obecnie z powodu znacznego wylesienia obszarów centralnej Afryki, naturalnego środowiska gerezy abisyńskiej, małpom tym grozi wyginięcie. Na szczęście łatwo aklimatyzują się one w ogrodach zoologicznych, gdzie dobrze się rozmnażają i żyją znacznie dłużej niż na wolności.

Trzeba pamiętać, że miejsce zwierząt – nie tylko w historii mody, lecz także w historii ludzkości – jest bardzo złożone. Przez tysiące lat zwierzęta służyły człowiekowi niemal w całości – mięso stanowiło pożywienie, ze skór i futer szyto odzienie, a kości, zęby i pazury wykorzystywano do wyrobu narzędzi i ozdób. Później, gdy ludzie nauczyli się wytwarzać potrzebne przedmioty z innych materiałów, skóry i futra – jako produkty naturalne – stały się synonimem luksusu i elegancji.

CZAPKA Z FOCZEGO CZEREPU

Na wystawie eksponowane są zarówno rozmaite przedmioty dokumentujące historię mody: eleganckie buciki, torebki, parasolki i kapelusze, jak bardzo wyszukane i dziwne elementy garderoby, takie jak gorset z fiszbinów wieloryba lub nakrycia głowy i ubrania z futer dzikich kotów (geparda i leoparda) oraz innych rzadkich zwierząt.

Niektóre z eksponatów wprost pokazują związek ze zwierzęciem, z którego są uszyte – na przykład czapka z głowy foki ze szklanymi paciorkami zamiast oczu, kołnierz z lisa z pyszczkiem i łapkami, portmonetka z łapy aligatora z pazurami czy czarny filcowy kapelusz udekorowany nie samymi piórami, ale całym wyprawionym ptakiem – żółną pszczołojadem (Merops apiaster), którego barwne skrzydła zostały ozdobnie złożone na kapeluszu.

Takie eksponaty mogą oburzać albo irytować nawet zwolenników noszenia futer, trzeba jednak brać pod uwagę kontekst historyczny – w epoce kolonialnej zakres dopuszczalnych zachowań był szerszy. A przecież trudno dziś sobie wyobrazić eleganckie buty z innych materiałów niż skóra. Nie wszyscy też wiedzą, że buty sportowe szyje się dziś głównie ze skóry kangurzej, która jest mocna, ale bardzo lekka i plastyczna, dzięki czemu nie obciąża nogi podczas treningu i z łatwością dopasowuje się do kształtu stopy.

Zwierzęta Futerkowe 16/2016

Zwierzęta Futerkowe 16/2016

dr Beata Horecka, prof. dr hab. Grażyna Jeżewska-Witkowska, Zróżnicowanie genetyczne norki amerykańskiej (Neovison vison) hodowlanej i dziko żyjącej a ich status taksonomiczny

dr Beata Horecka, prof. dr hab. Grażyna Jeżewska-Witkowska, Zróżnicowanie genetyczne norki amerykańskiej (Neovison vison) hodowlanej i dziko żyjącej a ich status taksonomiczny

Kryterium różnicującym gatunki rodzime od obcych jest ocena ich pochodzenia. Polega ona na określeniu, czy obecność gatunku na danym obszarze jest skutkiem procesów naturalnych, czy też wynika z działalności człowieka. Wyniki badań genetycznych wskazują, że można już dyskutować o statusie taksonomicznym norki amerykańskiej, wyróżniając norkę dziką, norkę hodowlaną i norkę zdziczałą.

Wraz z rozwojem i globalizacją chowu fermowego miały miejsce przypadkowe, jak i zamierzone akty introdukowania norki amerykańskiej poza naturalny zasięg jej występowania, głównie w Europie, Azji i Ameryce Południowej. Wyróżnia się przynajmniej cztery drogi wprowadzenia tego gatunku na nowe tereny: zamierzone introdukcje mające na celu utworzenie łownej populacji zwierząt futerkowych na obszarze dawnego Związku Radzieckiego (Herman, 1979), celowe uwolnienia zwierząt fermowych przez ruchy związane z obroną praw zwierząt (Reynolds i wsp. 2004), dewastacje ferm w trakcie II wojny światowej (Sławoń 1978, Kruska i Sidorovich 2003) oraz przypadkowe ucieczki osobników hodowlanych z ferm (Kaleta 1984, Hammershøj i wsp. 2005, Zalewski i wsp. 2010). W latach 1933-1977 na terenie byłego ZSRR rozpoczęto aklimatyzację i wypuszczono na wolność ponad 21 tys. norek (Birnbaum, 2006).W latach 50. XX w. na Białorusi introdukowano 865 norek amerykańskich, a ich liczebność pod koniec lat 80. szacowano już na 56 000 (Sidorovich, 1993). Jak wynika z analiz przeprowadzonych w 28 krajach europejskich przez Bonesi i Palazon (2007), wspomniane obszary, oraz kraje z nimi sąsiadujące (w tym Polska) charakteryzują się powszechnym występowaniem tego gatunku na ponad 50% terytorium kraju. Jednak badania Fraser i wsp. (2015) wskazują na przykładzie norki amerykańskiej w Szkocji, że gatunek może z czasem kolonizować także mniej korzystne siedliska, co wskazuje potrzebę zachowania czujności wobec ich potencjału do ekspansji, nawet gdy ich dystrybucja wydaje być niezmienna przez pewien czas.

Przeprowadzone dotychczas badania porównawcze wskazują na istotne różnice fenotypowe i genetyczne nie tylko pomiędzy zwierzętami utrzymywanymi na fermach i ich dzikimi przodkami, ale także pomiędzy wywodzącymi się od tych pierwszych, populacjami zdziczałymi, zamieszkującymi tereny poza naturalnym zasięgiem występowania gatunku (Lynch i Hayden, 1995; Belliveau i wsp. 1999; Kruska i Sidorovich 2003; Kidd i wsp. 2009; Tamlin i wsp. 2009; Bowman i wsp. 2012).

Kinga Jodkiewicz, Parwowiroza

Kinga Jodkiewicz, Parwowiroza

Choroba zakaźna lisów niebieskich, odkryta stosunkowo niedawno i nie została jeszcze dokładnie poznana. Jest to choroba nieuleczalna, przebiega praktycznie bezobjawowo (wyłączając ciężarne samice), jednak w wysokim stopniu wpływa na zmniejszenie rentowności ferm lisich.

Przyczyny

Choroba wywołana przez parwowirusa BFPV (Blue Fox Parvovirus) należącego do grupy parwowirusów kocich. Parwowirusy są to najmniejsze bezotoczkowe wirusy, zawierające jednoniciowy DNA. Wykazują one wyjątkową odporność na działanie czynników środowiskowych i zachowują przy tym właściwości zakaźne przez kilka miesięcy. Są odporne na działanie eteru, chloroformu, fluorokarbonu, butanolu, czterochlorku węgla. Są dość odporne na działanie różnych temperatur – w 56° C żyją 30 min, w 4° C potrafią przeżyć ponad rok. Parwowirusy są wrażliwe na działanie formaliny, hydroksylaminy, środków utleniających oraz promieni ultrafioletowych. Wirus BFRV namnaża się in vivo w aktywnie dzielących się komórkach nerki (żywego zwierzęcia). Jego rezerwuarem są dorosłe lisy, które są bezobjawowymi nosicielami wirusa. Wirus posiada zdolność do pokonywania bariery łożyskowej, dlatego do zakażenia dochodzi drogą pionową śródmacicznie (młode zarażają się wirusem w łonie matki). Do zakażenia może dojść także podczas kontaktu osobnika (szczególnie młodego) z kałem chorego zwierzęcia.

Anna Grzeszczak-Pytlak, Dobrostan szynszyli fermowych – badania porównawcze

Anna Grzeszczak-Pytlak, Dobrostan szynszyli fermowych – badania porównawcze

Zapewnienie zwierzętom jak najlepszych warunków i właściwego żywienia jest kluczem do sukcesu w hodowli. Miarą tego sukcesu jest uzyskanie zdrowego potomstwa. Według Kowalskiej i Gugołka (2013) zdrowie jest też nierozerwalnie związane z dobrostanem zwierząt.

Powstaje pytanie, jak sprawdzić czy zwierzęta mają zapewniony dobrostan i czym on jest? Pojęcie dobrostanu uwzględnia kilka aspektów – od zapewnienia właściwej opieki, przez ochronę zdrowia przed chorobami i pasożytami, aż po zapewnienie komfortu psychicznego i emocjonalnego poprzez wyeliminowanie czynników stresujących.

Celem badania na szynszylach małych, hodowanych w różnych warunkach, było sprawdzenie, czy i jak niewielkie modyfikacje w środowisku, w którym przebywają szynszyle, wpłyną na poprawę ich dobrostanu.

OPIS GATUNKU I HISTORIA HODOWLI

Szynszyle należą do rzędu gryzoni (Rodentia), nadrodziny jeżozwierzokształtnych (Hystricomorpha), rodziny szynszylowatych (Chinchillidae) i rodzaju szynszyle. Rozróżniane są trzy gatunki:

-          szynszyla mała (Chinchilla lanigera)

-          szynszyla duża (Chinchilla brevicaudata)

-          szynszyla królewska (Chinchilla real).

Obecnie szynszylę królewską uważa się za wymarłą, a dwa pozostałe gatunki -
za zagrożone. Większość informacji, pojawiających się w literaturze (i nie tylko), dotyczących szynszyli odnosi się do szynszyli małej (Chinchilla lanigera).

Naturalnym rejonem występowania szynszyli są wysokie partie Andów na terenie Peru, Boliwii i Chile.

Pierwsze wzmianki o szynszylach pochodzą od Jose de Acosty (1591 rok). Już
w tamtym czasie zwierzęta te były wysoko cenione za swoją okrywę włosową. A jako pierwsi docenili je Indianie z plemienia Chincha – to od nich szynszyle uzyskały swoją nazwę.
Po podbiciu plemienia przez Inków – żądano danin ze skór szynszylowych. Początkowo futra tych przepięknych zwierząt nosili członkowie rodzin królewskich, później najwyżsi urzędnicy i ich rodziny, aż wreszcie każdy kogo było stać na takie futro.

Dorota Kowalska, Co dalej z hodowlą nutrii w Polsce?

Dorota Kowalska, Co dalej z hodowlą nutrii w Polsce?

Hodowla nutrii w krajach europejskich jest stosunkowo młodą dziedziną gospodarczą, bowiem dopiero w latach 20. ubiegłego wieku zaczęto sprowadzać na nasz kontynent pierwsze zwierzęta. Importowano je z Ameryki Południowej, która jest ich ojczyzną.

Nutria (Myocastor coypus Molina) jest cennym zwierzęciem hodowlanym, o wielostronnym kierunku użytkowania. Hodowla nutrii jest prosta i stosunkowo tania, można ją traktować jako alternatywę w stosunku do innych, bardziej skomplikowanych i pracochłonnych hodowli, względnie jako uzupełnienie już istniejących. W szczytowym okresie koniunktury przypadającym na lata 70. i 80. ubiegłego stulecia w Polsce produkowano 3 mln skór, z czego 75% sprzedawano w największych domach aukcyjnych na świecie (Kopenhaga, Londyn, Lipsk, Leningrad – obecny Sankt Petersburg). Średnie ceny aukcyjne na skóry nutrii standard kształtowały się na poziomie 10 – 11 USD za sztukę, natomiast skóry nutrii barwnych osiągały 16 – 20 USD za sztukę. Z końcem lat 80. Polska była nawet największym na świecie producentem skór nutrii barwnych (szafirowe, perłowe, białe) pochodzących z chowu klatkowego. Co zatem wpłynęło na poważną degresję, która nastąpiła po 1990 roku?. Przede wszystkim to, że rynek krajowy został wręcz zasypany futrami ze skór lisów, jenotów, norek i szynszyli, które bardziej odpowiadały gustom klientów. Spadł zatem popyt na skóry nutrii zarówno na rynku wewnętrznym, jak i zewnętrznym, co spowodowało gwałtowny spadek cen skupu.

Twój kot jest mordercą, opr. ZF

Twój kot jest mordercą, opr. ZF

Jeśli powiesz, że koty należy usypiać w celu ratowania przyrody, będziesz miał na głowie całe stada miłośników kotów. Peter Marra jest ekologiem oraz dyrektorem centrum dla ptaków wędrownych Smithsonian Migratory Bird Center w Waszyngtonie. Jest też współautorem książki „Kocie wojny”, którą napisał razem z dziennikarzem Chrissem Santella. Stawia w niej odważną tezę, że koty są główną przyczyną ginięcia ptaków.

Musimy przestać postrzegać nasze koty jako pół-dzikie drapieżniki, które możemy rozpieszczać. Koty domowe powinny mieć areszt domowy oraz obowiązkowo zostać zarejestrowane, wysterylizowane oraz oznakowane chipem – stwierdza Pete Marra. Zdaje sobie sprawę z tego, że są to działania trudne do przeprowadzenia systemowo. Jeśli jednak zależy nam na ratowaniu ptaków, nie ma innego wyjścia. Leży to również w interesie samych kotów! Zbyt często koty i ich mioty są porzucane w lasach, ponieważ ludzie uważają, że same sobie poradzą. Dzieje się tak tylko w rzadkich przypadkach.
Koty zabijają zwierzęta. Wie to każdy właściciel kota, który kiedykolwiek znalazł w kuchni martwego ptaka. Marra porusza głównie temat ptaków i gryzoni zagryzanych przez koty. Stworzył nawet wzór obliczeniowy. Amerykańskie koty zabijają rocznie od 1,3 do 4 miliardów ptaków oraz 6,3 - 22,3 miliarda małych ssaków. Za 70% śmiertelnych przypadków odpowiedzialne są bezpańskie koty, resztę stanowią koty domowe. Łącznie – więcej ptaków ginie w pazurach kotów niż w wyniku zderzenia z wiatrakami, samochodami, budynkami, zatruć i innych przyczyn, których źródłem jest człowiek.

Archiwalne numery KWARTALNIKA

Zwierzęta Futerkowe 14-15/2016

Zwierzęta Futerkowe 13/2016

Zwierzęta Futerkowe 12/2016

Zwierzęta Futerkowe 11/2015

Zwierzęta Futerkowe 10/2015

Zwierzęta Futerkowe 9/2015

Zwierzęta Futerkowe 4/2014

Zwierzęta Futerkowe 3/2014

Zwierzęta Futerkowe 2/2014

Zwierzęta Futerkowe 1/2014

Zwierzęta Futerkowe 3/2013 jesień

Zwierzęta Futerkowe 2/2013 lato

Zwierzęta Futerkowe 1/2013 wiosna

Zwierzęta Futerkowe 0/2013

Etyka w hodowli